ما این فهرست اصطلاحات و توضیحات مربوط به والیبال را برای کسانی که تازه وارد دنیای بازی یا مربیگری والیبال شده‌اند، تنظیم کرده‌ایم. اگر مربی جدیدی هستید و می‌خواهید دانش خود را گسترش دهید، اینجا نقطه ی شروع مناسبی است. این اصطلاحات پایه‌ای والیبال، واژگانی هستند که هر بار صحبت از والیبال، مربیگری یا بازی باشد، خواهید شنید و به‌کار خواهید برد.

 

پست های تخصصی والیبال

1. Outside Hitter (دریافت کننده قدرتی)

بازیکنی که در ردیف جلو و عقب سمت چپ زمین بازی می‌کند، “دریافت‌کننده قدرتی” یا “دریافت‌کننده جناح چپ” نام دارد. وظیفه اصلی این بازیکن، حمله و دریافت سرویس است. معمولا این بازیکن بهترین مهاجم برای پایان دادن به امتیاز است و ۶۰٪ و یا بیشتر  پاس‌ها  به او داده می‌شود. بایدآموزش دیده باشد که در شرایطی که پاس ها در موقعیت عالی نیستند هم بتواند حمله کند، چون پاس مربوط به دریافت های بد معمولا به این بازیکن داده می شود. زمانی که این بازیکن  در ردیف عقب زمین بازی می کند، باید در دریافت سرویس، سرویس‌زدن و توپگیری کارآمد باشد.

2. Middle Blocker( مدافع میانی)

بازیکنی که در وسط زمین و در ردیف جلو بازی می‌کند، «دفاع وسط یا مدافع میانی » نامیده می‌شود. وظیفه اصلی این بازیکن، حمله و دفاع روی تور است. معمولاً این بازیکن در شرایط پاس های  متوسط تا ایده عال، عملکرد خوبی در حمله دارد و توانایی حرکت سریع در امتداد تور را دارد .همچنین می تواند هنگام دفاع، دست های خود را به خوبی به سمت زمین حریف وارد کند. معمولاً این بازیکن در ردیف عقب با لیبرو تعویض می‌شود اما این تصمیم باید بر اساس توانایی‌های بازیکنان تیم گرفته شود.

3. Opposite/Right Side( قطر پاسور/ پشت خط زن)

بازیکنی که در سمت راست زمین، هم در ردیف جلو و هم در ردیف عقب بازی می‌کند و وظیفه‌ی پاسوری ندارد، بازیکن «قطر پاسور» یا «پشت خط زن» نامیده می‌شود. وظیفه‌ی اصلی این بازیکن، حمله و دفاع روی تور  است. در سطوح پایین‌تر رقابت، معمولاً این بازیکن کمتر در جریان بازی درگیر است، چون ارسال پاس پشت کار سخت تری است. این بازیکن در حدود ۶۰٪ یا بیشتر از توپ‌ها وظیفه‌ی دفاع روی تور را دارد، چون دریافت‌کننده‌ قدرتی های تیم مقابل بیشترین پاس‌ها را دریافت می‌کنند و در نتیجه حمله‌ی اصلی تیم مقابل از جناح چپ انجام می‌شود.

4.Setter (پاسور)

بازیکنی که مسئول ارسال توپ دوم است، پاسور نامیده می‌شود. این بازیکن لزوماً همیشه توپ دوم را لمس نمی کند، اما مسئول تصمیم‌گیری در مورد این است که چه کسی توپ دوم را بازی کند. وظیفه اصلی او این است که توپی مناسب برای حمله به هم‌تیمی‌هایش پاس بدهد تا آن‌ها بتوانند با حمله امتیاز کسب کنند.

پاسورها معمولاً در سمت راست زمین بازی می‌کنند؛ چه در ردیف جلو، چه در ردیف عقب، یا هر دو . (مجددا ، این تصمیم باید بر اساس توانایی بازیکنان تیم گرفته شود).

5. Libero( لیبرو)

بازیکنی که پیراهن رنگ متفاوتی می‌پوشد و فقط در ردیف عقب بازی می‌کند (معمولاً وسط و عقب)، “لیبرو” نام دارد. وظیفه اصلی‌اش دریافت سرویس، توپگیری و جایگزینی موقت پاسور برای پاس دادن است. لیبرو می‌تواند جای هر یک از شش بازیکن در ردیف عقب را بگیرد. بسته به قوانین لیگ، ممکن است یک یا دو لیبرو در ابتدای بازی تعیین شوند. اگر دو لیبرو باشند، می‌توانند جای یکدیگر را بگیرند اما نمی‌توانند همزمان در زمین باشند.

6. Defensive Specialist – DS(متخصص دریافت و توپگیری)

بازیکنی که فقط برای بازی در ردیف عقب جایگزین می‌شود، “متخصص دریافت” نام دارد. وظیفه اصلی او توپگیری و دریافت سرویس است. می‌توان هر زمان او را جایگزین کرد، اما معمولاً قبل از اینکه هم‌تیمی‌اش سرویس بزند، وارد زمین شده و سرویس می‌زند یا بعد از سرویس هم‌تیمی وارد می‌شود تا دریافت را آغاز کند.( این تصمیم باید بر اساس توانایی بازیکنان تیم گرفته شود).

7. Serving Specialist(متخصص سرویس)

بازیکنی که فقط برای زدن سرویس به‌جای هم‌تیمی‌اش وارد زمین می‌شود، «متخصص سرویس» نام دارد. پس از آنکه تیم مقابل امتیاز گرفته و سرویس را به دست آورد ، این بازیکن نیز از زمین خارج می‌شود.( این تصمیم باید بر اساس توانایی بازیکنان تیم گرفته شود)

 

اصطلاحات والیبال – نواحی زمین

8. Left-Back(چپ عقب)

منطقه ی عقب زمین در سمت چپ، «چپ عقب» (منطقه5)نام دارد. می‌توان گفت بازیکنی در موقعیت «عقب-چپ» برای توپگیری یا دریافت سرویس قرار می گیرد.

به‌طور مشابه:

• منطقه‌ی میانی عقب زمین «وسط عقب» نام دارد و بازیکن در این موقعیت هم می‌تواند در توپگیری یا دریافت سرویس حضور داشته باشد.
• منطقه‌ی سمت راست عقب زمین «راست عقب» نامیده می‌شود و بازیکن مربوطه هم می‌تواند در توپگیری یا دریافت سرویس دراینناحیه باشد.

 

 

9. Left-Front(چپ جلو)

منطقه‌ی جلویی زمین در سمت چپ، «چپ جلو»(منطقه4) نام دارد. می‌توان گفت بازیکنی در موقعیت «جلو-چپ» در حالت دفاعی یا هجومی بازی می‌کند.

10. Middle-Front(وسط جلو)

منطقه‌ی جلویی زمین در وسط، «وسط جلو» (منطقه 3) نام دارد. می‌توان گفت بازیکنی در موقعیت «جلو-وسط» در حالت دفاعی یا هجومی بازی می‌کند.

11. Right-Front(راست جلو)

منطقه‌ی جلویی زمین در سمت راست، «راست جلو»(منطقه2) نام دارد. می‌توان گفت بازیکنی در موقعیت «جلو-راست» در حالت دفاعی یا هجومی بازی می‌کند.

12.Wing-Defender( توپگیر کناری)

بازیکنان چپ عقب و راست عقب به عنوان توپگیر های کناری شناخته می‌شوند.

13. Wing Blockers(مدافعان میانی)

بازیکنان چپ جلو و راست جلو به عنوان مدافعان کناری شناخته می‌شوند. گاهی نیز به آن‌ها “پین” (pin) می‌گویند، به‌ویژه هنگام صحبت از نقش هجومی.

14.Off-Blockers(مدافعانی که در دفاع شرکت نمی کنند)

بازیکن یا بازیکنانی که در یک حمله خاص اقدام به دفاع روی تور نمی‌کنند، «Off-Blockers» نامیده می‌شوند. این بازیکنان باید به موقعیتی حدود ۳×۳ متر (یعنی ۳ متر از تور فاصله و ۳ متر داخل زمین) عقب‌نشینی کنند تا بتوانند توپ‌های جای خالی را دریافت کنند. اگر هر سه بازیکن خط جلو تصمیم بگیرند که دفاع روی تور انجام ندهند، باید زمین را به‌طور مساوی میان خطوط کناری تقسیم کنند و حدود ۱٫۵ تا ۲٫۵ متر از تور فاصله بگیرند، به‌گونه‌ای که دید بازیکنان عقب‌زمین را مسدود نکنند.

 

اصطلاحات والیبال-مهارت های پایه

15.Pass (دریافت)

اولین تماس با توپ بعد از سرویس، “دریافت” نام دارد. بازیکنی که این کار را انجام می‌دهد، “دریافت کننده” نامیده می‌شود. معمولاً دریافت ها با ساعد انجام می‌شود، ولی گاهی با پنجه نیز دریافت انجام می شود.

16.Set (پاس)

دومین تماس با توپ (پس از یک دریافت یا توپ‌گیری ) «پاس» نامیده می‌شود. بازیکنی که این کار را انجام می‌دهد، «پاسور» (Setter) نام دارد. معمولاً پاس با پنجه داده می‌شود. اگر این پاس با ساعد داده شود، به آن «پاس با ساعد» (Bump Set) می‌گویند. بازیکن همچنین می‌تواند با همین حرکت، توپ را در تماس اول، دوم یا سوم مستقیماً به سمت زمین حریف بفرستد.

17. Hit/Attack/Spike(اسپک/حمله/ضربه زدن)

معمولاً سومین تماس با توپ، زمانی است که بازیکن با حرکت دستش به توپ ضربه می‌زند و آن را به سمت دیگر تور می‌فرستد، که به آن «اسپک»، «حمله» یا «ضربه» می‌گویند. بازیکنی که این کار را انجام می‌دهد، «مهاجم» یا «اسپکر» نام دارد. این دو واژه به صورت مترادف به کار می‌روند. دست باید به شکل خمیده و منطبق با شکل توپ باشد و کل کف دست و انگشتان با توپ تماس پیدا کنند. در برخی شرایط، بازیکن ممکن است تصمیم بگیرد در ضرب دوم حمله کند.

۱۸.  Serve(سرویس)

اولین تماس توپ که هر رالی را آغاز می‌کند، « سرویس» نام دارد. بازیکنی که سرویس می‌زند، «سرویس‌زن» (server) است. معمولاً بازیکن با یک دست باز از بالای سر به توپ ضربه می‌زند و آن را از پشت خط انتهایی زمین به سمت حریف می‌فرستد. بازیکنان مبتدی ممکن است سرویس زیردستی با مشت بسته بزنند. در برخی رده‌های سنی پایین‌تر، ممکن است اجازه داده شود بازیکن از داخل زمین سرویس بزند؛ بنابراین باید قوانین محلی هر لیگ بررسی شود. سه نوع اصلی سرویس وجود دارد که در ادامه معرفی می‌شوند.

۱۹. Dig(توپگیری)

اولین تماس پس از آن‌که مهاجم تیم مقابل توپ را به شکل اسپک یا جاخالی به زمین تیم مدافع می‌فرستد«توپگیری» نام دارد. توپگیری می‌تواند با ساعد، دست‌های باز یا بسته، یا هر قسمت دیگری از بدن انجام شود.

۲۰.  Block(دفاع)

اصطلاح «دفاع» در والیبال به حرکتی گفته می‌شود که بازیکن نزدیک تور انجام می‌دهد تا از عبور اسپک بازیکن حریف  به زمین جلوگیری کند. این حرکت با دستان کشیده و باز ازبالای سر حین پرش انجام می‌شود. این تماس به عنوان یکی از سه تماس مجاز تیم محاسبه نمی‌شود. بازیکنی که توپ را دفاع کرده، می‌تواند بلافاصله دوباره با آن تماس داشته باشد، که این بار به عنوان اولین تماس تیمش محسوب می‌شود. اگر دو بازیکن همزمان دفاع کنند، به آن «دفاع دو نفره» (double block) گفته می‌شود و اگر سه نفر دفاع کنند، به آن «دفاع سه نفره»یا(triple block) می‌گویند.

۲۱. Stuff Block (دفاع کامل)

زمانی که تیم مدافع توپ را در همان لحظه‌ای که بازیکن حریف قصد عبور آن از تور را دارد، متوقف کرده و توپ به زمین همان تیم مهاجم برمی‌گردد وتوپ زمین را لمس می کند، این حرکت را «دفاع کامل» می‌نامند.

۲۲. Tool (بازی با دست دفاع)

اسپک مهاجم  پس از برخورد با مدافع روی تور منحرف می‌شود و توپ به بیرون زمین یا داخل زمین تیم مدافع فرود می‌آید. در این حالت، تیم مهاجم امتیاز می‌گیرد.

۲3. Joust (جدال سر تور)

زمانی که بازیکنانی از دو تیم به‌صورت هم‌زمان روی تور با توپ تماس پیدا می‌کنند، به این وضعیت «جدال سر تور» گفته می‌شود.

۲۴. Cover (پوشش حمله)

وقتی حمله‌ی حریف توسط دفاع به زمین تیم مهاجم برمی‌گردد، اما یکی از بازیکنان همان تیم توپگیری می کند و بازی ادامه پیدا می‌کند، به این کار «پوشش» یا «حمایت» گفته می‌شود. یک رالی استاندارد معمولاً به این ترتیب پیش می‌رود: سرویس، دریافت، پاس، حمله، توپ‌گیری، پاس، حمله، توپ‌گیری و…

در این روند ممکن است اتفاقاتی مانند دفاع کامل (Stuff Block)، دفاع پوشش‌ داده‌شده (Cover) یا منحرف شدن توپ از دفاع (Deflection) نیز رخ دهد.

25. Platform (سطح دریافت با ساعد)

به ساعدهای بازیکن هنگامی که برای دریافت توپ به هم چسبانده می‌شوند و یک سطح وسیع‌تر برای برخورد توپ ایجاد می‌کنند، «سطح دریافت با ساعد» گفته می‌شود.

۲۶. In-System (در وضعیت هماهنگ)

زمانی که تیم  توانسته باشد دریافت یا توپگیری ایده‌آلی انجام دهد و بتواند حمله‌ی هماهنگی اجرا کند، می‌گویند تیم در وضعیت«In- System » است.

۲۷. Out-of-System (در وضعیت ناهماهنگ)

زمانی که دریافت یا توپگیری تیم ضعیف باشد و نتواند حمله‌ی برنامه‌ریزی‌شده انجام دهد، اصطلاحاً می‌گویند تیم در وضعیت «Out-of-System» است.

۲۸. Transition (حمله انتقالی در فاز برک پوینت یا توپ برگشتی)

زمانی که تیمی اسپک حمله‌ی حریف را توپگیری می‌کند و تیم از فاز دفاع به حمله تغییر وضعیت می‌دهد و حالا می تواند یک حمله جدید را آغاز کند.

۲۹. Sprawl/Dive (شیرجه یا افت بدن)

اصطلاح «Sprawl» یا «Dive» زمانی به کار می رود که بازیکن برای جلوگیری از برخورد توپ با زمین ، خود را به سرعت روی زمین می اندازد تا با یک دست یا هر دو دستش توپ را نجات دهد. این حرکت معمولا در شرایط اضطراری انجام می شود و نشان دهنده تلاش شدید برای حفظ جریان رالی است .

 

 

۳۰. Pancake (پَنکِیک)

وقتی بازیکن روی زمین می افتد و با دست صاف و باز روی زمین تلاش می کند توپ را نجات دهد تا توپ به زمین نخورد، به این حرکت «پنکیک» گفته می شود. این یک حرکت اضطراری ونجات دهنده است.

۳۱. Overhead Dig (توپگیری با پنجه)

وقتی بازیکن توپ را با پنجه اش توپگیری می کند، به آن «توپگیری با پنجه»گفته می شود. حالت بدن معمولا شبیه پاس دادن است، اما در این حرکت نگرانی از بابت خطای پنجه دو ضرب ندارد.

۳۲. Free Ball (توپ آزاد)

وقتی تیمی توپ را با ساعد خود به سمت حریف ارسال می کند، گفته می شود که یک «توپ آزاد» داده است. این نوع ارسال معمولا برای تیم دریافت کننده توپ، کار آسان تری محسوب می شود.

۳۳. Down Ball (ضربه آرام)

وقتی بازیکنی که روی زمین ایستاده است ، بدون پرش و با دست باز به توپ ضربه می زند تا آن را از بالای تور عبور دهد، معمولا به این حرکت«ضربه آرام یا ضربه نرم» گفته می شود. به طور سنتی، وقتی بازیکن ضربه آرام می زند، مدافعان تور نباید بپرند و بهتر است آماده توپگیری بمانند.

۳۴. Roll Shot (ضربه‌چرخشی نرم)

زمانی که بازیکن هنگام حمله، سرعت حرکت دستش را کاهش می دهد تا توپ به نرمی و چرخش به سمت جلویی زمین حریف (درمقابل توپگیر ها) بفرستد، به آن« Roll shot» گفته می شود. حرکت بازو شبیه یک اسپک کامل است، اما توپ با شدت کمتری فرستاده می شود و تماس کامل کف دست با توپ برقرار می گردد.

35. Dump (جای خالی پاسور)

وقتی پاسور در تماس دوم تیم، توپ را به جای پاس دادن به مهاجم، مستقیماً به زمین حریف می‌فرستد، به آن جای خالی یا «حمله پاسور» گفته می‌شود. این کار می‌تواند با یک دست یا با دو دست انجام شود؛ هم در حالت ایستاده و هم در حالت پرش.

36. Tip (جای خالی مهاجم / ضربه نرم با نوک انگشتان)

وقتی بازیکن با یک دست و با استفاده از بخش نرم نوک انگشتان، توپ را به آرامی به زمین حریف می‌فرستد، به آن Tip” ” گفته می‌شود. این حرکت معمولاً به قسمت جلوی زمین حریف فرستاده می‌شود، اما گاهی به قسمت‌های انتهایی زمین نیز ارسال می‌شود.

 

 

37. Float Serve (سرویس موجی)

سرویسی که در آن توپ هیچ چرخشی ندارد و در مسیر حرکت خود به‌ صورت غیرقابل پیش‌بینی شناور می‌شود، «سرویس موجی» نام دارد. این سرویس به خاطر نداشتن چرخش، ممکن است در میانه راه ناگهان مسیر خود را تغییر دهد و دریافت آن را غیر قابل پیش بینی کند.

38. Jump Serve (سرویس پرشی)

در این سرویس، بازیکن با گام برداشتن به سمت خط انتهایی و پرش، در حین پرش به توپ ضربه می‌زند. این ضربه همراه با چرخش شدید توپ است که باعث می‌شود از دید دریافت‌کننده، توپ به سمت پایین بچرخد و سرعت زیادی داشته باشد. به این نوع سرویس، سرویس شبه اسپک (Spike Serve) نیز گفته می‌شود.

39. Jump Float Serve (سرویس پرشی موجی)

در این نوع سرویس، بازیکن همانند سرویس پرشی گام بر می دارد و می‌پرد، اما به جای ایجاد چرخش، به توپ ضربه‌ای بدون چرخش وارد می‌کند. نتیجه، توپی بدون چرخش است که در حالت پرشی ارسال می‌شود و ویژگی‌های غیرقابل پیش‌بینی سرویس موجی را دارد.

40. Ace (ایس / امتیاز مستقیم سرویس)

زمانی که سرویس بازیکن به گونه ای زده شود که دریافت کننده نتواند آن را دریافت کند، چه توپ مستقیما به زمین برخورد کند، چه دریافت به درستی انجام نشود و امکان تماس دوم وجود نداشته باشد،  به آن “Ace” گفته می شود. ایس باعث کسب یک امتیاز مستقیم برای تیم سرویس زننده می شود.

41. Under-Hand Serve(سرویس زیر دستی)

نوعی سرویس که بازیکن با پایین نگه داشتن دست سرویس زن و ضربه زدن با مشت به توپ ثابتی که در دست دیگر نگه داشته شده، توپ را به آن سوی تور می‌فرستد. این نوع سرویس معمولاً به بازیکنان مبتدی آموزش داده می‌شود.

۴۲. Over Pass ( دریافت ناخواسته سر تور)

دریافتی که تیم دریافت‌کننده سرویس به طور تصادفی مستقیماً به سمت تور و به زمین تیم سرویس زننده بازمی‌گرداند.

۴۳. Rally (رالی)

به مدت زمانی که توپ در جریان بازی است، «رالی» گفته می‌شود.

۴۴. Side-out( ساید اوت/ توپ رفت)

زمانی که تیمی که دریافت‌کننده سرویس است، رالی را می‌برد، این حالت «ساید-اوت» نامیده می‌شود.

 

۴۵. Approach(گام برداشتن برای اسپک)

مجموعه ای از گام ها و جهش ها که بازیکن مهاجم برای هماهنگی با پاس و کسب شتاب پیش از اسپک زدن انجام می دهد.

۴۶. Arm Swing(حرکت دست)

حرکت دست بازیکن هنگام سرویس یا اسپک قبل از تماس با توپ که باعث ایجاد نیرو برای ضربه می‌شود.

۴۷.  Hitting Error( خطای حمله)

زمانی که بازیکن اسپک را به داخل تور ، آنتن یا بیرون از زمین می‌زند.

۴۸. Kill(ضربه کشنده)

حمله‌ای که غیرقابل بازگشت باشد؛ یا توپ مستقیماً به زمین می خورد یا توپگیری آن منجر به خوابیدن توپ به زمین می شود. به توپگیری های ناموفق در این حالت معمولاً  (Shank) گفته می‌شود. نتیجه‌ی «Kill» امتیاز برای تیم مهاجم است.

49. Sideline (خط کناری)

دو خطی که در امتداد طول زمین والیبال کشیده شده‌اند «خط‌های کناری» نام دارند. این خطوط هر کدام ۱۸ متر طول دارند و با آنتن‌ها در دو طرف تور هم‌راستا هستند و مرزهای کناری زمین را مشخص می‌کنند. بازیکن سرویس‌زن باید از بین این دو خط سرویس بزند.

50. End Line (خط انتهایی)

دو خطی که در عرض زمین والیبال قرار دارند «خط‌های انتهایی» نامیده می‌شوند. هر کدام ۹ متر طول دارند و مرز پایانی زمین را مشخص می‌کنند. در بیشتر سطوح بازی، بازیکن هنگام زدن سرویس نباید روی این خط پا بگذارد.

51. Center Line (خط وسط)

خطی که درست در زیر تور و در عرض زمین کشیده شده، «خط وسط» نام دارد و مانند خط انتهایی، ۹ متر طول دارد. این خط مرز کف زمین بین دو تیم را مشخص می‌کند. قوانین مربوط به عبور یا قدم گذاشتن روی این خط ممکن است بسته به لیگ متفاوت باشد، بنابراین بهتر است با قوانین محلی آشنا باشید.

52. 10ft (3m) Line (خط ۳ متر)

خطی که به فاصله ۳ متر از تور و به صورت موازی با آن کشیده شده، «خط ۳ متر» نام دارد. این خط برای بازیکنان عقب‌زمین مرز پرش برای حمله محسوب می‌شود و همچنین لیبروها در صورتی که بخواهند با پنجه پاس به مهاجم بدهند، جلوی این خط اجازه این کار را ندارند.

 

53. Antenna/pin (آنتن / پین)

میله‌های نازک با نوارهای قرمز و سفید که در دو طرف تور و در امتداد خطوط کناری زمین متصل شده‌اند را “آنتن” می‌نامند. این آنتن‌ها مرز عمودی زمین بازی را مشخص می‌کنند که تا سقف سالن ادامه دارد. اگر توپ با آنتن برخورد کند یا با بخشی از تور که بین آنتن و پایه‌ی تور قرار دارد تماس داشته باشد، یا از روی تور بالای آنتن یا پشت آنتن عبور کند، توپ اوت محسوب می‌شود.

54. Poles (پایه‌های نگه‌دارنده‌ی تور)

میله های فلزی‌ای که برای نگه‌داشتن و کشیدن تور به کار می‌روند “پایه” نام دارند. شرکت‌های مختلفی سیستم‌های تور و انواع پایه‌ها را تولید می‌کنند. همیشه باید برای ایمنی بازیکنان پد یا پوششی دور پایه‌ها قرار داشته باشد. در بیشتر لیگ‌ها، بازیکنان می‌توانند برای ضربه زدن به توپ از کنار پایه عبور کنند، اما توپ باید از پشت آنتن به سمت زمین خودی برگردد و سپس در ادامه از بین دو آنتن به زمین تیم مقابل فرستاده شود.

55. Tight (نزدیک به تور)

وقتی توپ در فاصله‌ای بسیار نزدیک به تور (تقریباً بین ۰ تا ۶۰ سانتی‌متر) فرستاده می‌شود.

56. Off (دور از تور)

وقتی توپ با فاصله‌ای بیش از حدود ۱٫۵ متر از تور ارسال شود.

57. Inside (داخل زمین از خط کناری)

اگر توپ با فاصله‌ای بیش از ۱٫۵ متر از خطوط کناری به سمت داخل زمین فرستاده شود. (توپ هنوز داخل زمین است).

58. Outside (خارج از خطوط کناری)

وقتی توپ به خارج از خطوط کناری زمین فرستاده شود.(توپ از خط کناری رد شده است و از محدوده زمین خارج شده است).

59. Short (کوتاه)

اگر توپ از روی تور عبور کند و در جلوی بازیکن (نزدیک به تور) فرود آید.

60. Deep (بلند، به انتهای زمین)

اگر توپ از روی تور عبور کرده و در پشت بازیکن (نزدیک انتهای زمین) فرود آید.

 

 

 

61. Line (راست به راست)

اگر توپ در امتداد یک خط کناری از زمین یک تیم به زمین تیم دیگر فرستاده شود، می‌گویند ضربه “راست به راست” زده شده است. این اصطلاح همچنین برای مدافع کناری‌ای که نزدیک به همان خطی است که مهاجم از آن ضربه می‌زند نیز استفاده می‌شود؛ به چنین بازیکنی “Line defender” می‌گویند.

62. Crosscourt/Angle (ضربه زاویه‌دار)

وقتی توپ از یک خط کناری به خط کناری دیگر و از یک تیم به تیم مقابل فرستاده می‌شود، می‌گویند توپ «زاویه‌دار» یا « زاویه» زده شده است. این اصطلاح همچنین برای بازیکن مدافعی که نزدیک به خط مقابلِ نزدیک‌ترین خط به مهاجم قرار دارد نیز به کار می‌رود. به او «دفاع زاویه» می‌گویند.

63. Let Serve (سرویس لِت)

وقتی سرویس به تور برخورد می‌کند اما به زمین تیم دریافت‌کننده وارد می شود و توپ در جریان بازی است.

64. Press/Penetrate (فشار / نفوذ با دست‌ها)

حرکتی که مدافع روی تور با دست‌های خود انجام می‌دهد تا دست‌ها را به سمت زمین حریف هدایت کند و زاویه‌ای بسازد که اسپک به آن برخورد کند و توپ به زمین تیم مهاجم برگردد.

65. Call the Ball (اعلام گرفتن توپ)

در والیبال که یک ورزش تیمی است، ارتباط و هماهنگی اهمیت زیادی دارد. بازیکنان باید به سرعت اعلام کنند که توپ به توپ ضربه خواهند زد. از عباراتی مانند «من!»، «مال من» استفاده می شود، یا نام بازیکن دیگرخطاب می‌شود. همچنین بازیکنان در طول بازی باید اطلاعات مفیدی مانند «جلوی زمین»، «عقب زمین»، «داخل» و… را نیز فریاد بزنند.

66. Substitution (تعویض بازیکن)

وقتی یک بازیکن در طول بازی با بازیکن دیگری جایگزین می‌شود، این عمل «تعویض» نام دارد. در بیشتر لیگ‌ها، تعداد تعویض‌ها در هر بازی محدود است. زمانی‌که بازیکن نیمکت‌نشین از جلوی خط ۳ متری عبور کند، وارد منطقه تعویض شده و باید تعویض انجام گیرد. بازیکنان یکی داخل و یکی بیرون زمین، جلوی خط ۳ متر می‌ایستند تا تایید تعویض از سوی منشی انجام شود.

67. Rotation Home (جایگاه چرخشی اولیه)

با هر بار چرخش تیم ،بازیکنان به نوبت در تمام ۶ موقعیت قرار می‌گیرند. جایگاه اصلی هر بازیکن در آغاز بازی موقعیت چرخشی اولیخخ اوست. مثلاً اگر بازی را در موقعیت «راست عقب»(منطقه1) آغاز کند، جایگاه چرخشی اولیه او همین است تا با هر چرخش به «وسط عقب»(منطقه6)، «چپ عقب»(منطقه5)، «چپ جلو»(منطقه4)، «وسط جلو»(منطقه3)، «راست جلو» (منطقه 2)و دوباره به «راست عقب»(منطقه1) برگردد.

 

68. Base Defense (دفاع پایه‌)

محلی روی زمین که بازیکن در در حالت آماده دفاع قرار می گیرد و بسته به بازیکنی که درتیم مقابل برای حمله انتخاب شود، ممکن است از آن موقعیت حرکت کند، «دفاع پایه» نام دارد. مربیان مشخص می کنند که بازیکنانشان از چه نوع دفاع پایه ای استفاده کنند. این تصمیم باید بر پایه ی گرایش ها و سبک بازی تیم حریف و توانایی های تیم مدافع اتخاذ شود.

69. Serve Receive (دریافت سرویس)

زمانی که تیمی در حال دریافت سرویس است، گفته می‌شود که در وضعیت «دریافت سرویس» قرار دارد.بازیکنان باید تا زمانی که سرویس‌زن به توپ ضربه بزند، در موقعیت اولیه چرخشی خود باقی بمانند.برای رعایت این قانون و در عین حال قرار دادن بازیکنان در بهترین موقعیت ممکن برای دریافت سرویس و اجرای حمله، تیم‌ها باید چیدمان خاصی برای دریافت سرویس طراحی کنند.جزئیات دقیق چیدمان دریافت سرویس در بخش‌های بعدی شرح داده شده است.

70. Game/Set (گیم / ست/دست)

بسته به نوع لیگ یا تورنمنت، یک «گیم» یا «ست» تا تعداد مشخصی از امتیازها انجام می‌شود. برای بردن یک گیم، تیم باید حداقل با اختلاف دو امتیاز پیروز شود، مگر اینکه یک سقف امتیازی از قبل تعیین شده باشد.معمولاً گیم‌ها تا ۲۵ امتیاز هستند، مگر اینکه تعداد گیم‌های برده شده  دو تیم برابر 2 باشد و نیاز به یک گیم نهایی برای تعیین برنده باشد.در این صورت، گیم تعیین‌کننده معمولاً تا ۱۵ امتیاز برگزار می‌شود.

71. Match (مسابقه / بازی)

یک «مسابقه» (Match) شامل تعداد از پیش تعیین‌شده‌ای از گیم‌ها است که معمولاً به صورت دو برد از سه یا سه برد از پنج برگزار می‌شود.

72. Time-Out (وقت استراحت)

مربی، بازیکن یا داور می‌تواند به دلایل مختلفی درخواست توقف بازی دهد.این توقف «وقت استراحت» (Time-Out) نامیده می‌شود.مدت زمان آن معمولاً ۶۰ ثانیه است، مگر اینکه وقت استراحت به علت مصدومیت باشد که در آن صورت مدت آن متفاوت است.

73. Libero Entry (ورود لیبرو)

ورود بازیکن لیبرو به زمین مانند تعویض معمولی بازیکن انجام نمی‌شود.لیبرو می‌تواند در هر زمانی برای هر بازیکن ردیف عقب وارد زمین شود،به این صورت که از کنار زمین و از پشت خط 3 متر وارد زمین شده و بازیکن دیگر نیز به همان صورت از زمین خارج می‌شود،اما لازم نیست ورود و خروج دقیقاً همزمان باشد.

 

 

74. Line-up Sheet (برگه ارنج بازیکنان)

«برگه ارنج بازیکنان» برگه رسمی‌ای است که مربی برای وارد کردن ترکیب تیم در هر گیم از آن استفاده می‌کند.معمولاً یک مستطیل دارای شش خانه برای وارد کردن نام شش بازیکن اصلی دارد و یک قسمت جداگانه برای شماره بازیکن لیبرو. اعداد رومی(I, II,…)  در هر خانه موقعیت شروع هر بازیکن و ترتیب زدن سرویس توسط آن‌ها را مشخص می‌کنند.

 

 

 

75. Set Name – GO (نوع پاس: Go)

Go” ”  پاسی سریع با تمپوگام دوم وضعیت هماهنگ (in-system) است که به دریافت کننده قدرتی در سمت چپ زمین داده می‌شود.«گام دوم» به این معناست که مهاجم در لحظه‌ای که پاسور توپ را پاس می‌دهد، در دومین گام از سه گام خود قرار دارد.

76. Set Name – HUT (نوع پاس: HUT)

“Hut” پاسی بلند و آهسته با تمپو گام اول است که در شرایط ناهماهنگ (out-of-system) به دریافت کننده قدرتی در سمت چپ زمین داده می‌شود.«گام اول» یعنی مهاجم در نخستین گام از پرش خود است زمانی که پاسور (یا هر بازیکن دیگری) توپ را پنجه یا ساعد می‌زند. این پاس بلندتر و کندتر از پاس “Go” است.

 

 

 

77. Set Name – RED (نوع پاس: RED)

Red” ” پاسی سریع با تمپو گام دوم در وضعیت هماهنگ (in-system) است که به قطر پاسور در سمت راست زمین داده می‌شود.

78. Set Name – 5 (نوع پاس: Five)

5″ ” پاسی بلند و آهسته با تمپو گام اول است که در شرایط ناهماهنگ (out-of-system) به قطر پاسور در سمت راست زمین داده می‌شود.

79. Set Name – GAP / 31 (نوع پاس: Gap/ 31)

” “Gap / 31 پاسی سریع با تمپو گام سوم یا چهارم در وضعیت هماهنگ (in-system) است که به سرعتی زن در منطقه بین خط کناری چپ و مرکز زمین داده می‌ شود. «گام سوم» یعنی مهاجم در سومین گام پرش خود قرار دارد هنگام پاس، و «گام چهارم» نیز یعنی اسپکر در چهارمین گام پرش خود قرار دارد.

80. Set Name – 1 / QUICK (نوع پاس: 1-QUICK)

1″/ Quick ” پاسی سریع با تمپو گام سوم یا چهارم در وضعیت هماهنگ (in-system) است که به سرعتی زن، درست در جلوی پاسور داده می ‌شود. هر  تیم این حرکت را با سرعت خاصی اجرا می‌کند. “Quick” با گام سوم آهسته‌تر از”Quick “با گام چهارم است. هر کدام از این سرعت‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند.

81. Set Name – BACK-1 (نوع پاس: Back1)

Back 1″ ” پاسی سریع با تمپوگام سوم یا چهارم در وضعیت هماهنگ(in-system)  است که به سرعتی زن، درست در پشت پاسور داده می‌شود.

82. Set Name – 2 (نوع پاس: 2)

“2” پاس بلندتر با تمپو گام دوم به مهاجمی است که در وسط زمین قرار دارد. این پاس می‌تواند به سرعتی زن، یا دریافت کننده قدرتی یا قطر پاسور، در ترکیب‌های هجومی متفاوت داده شود.

83. Set Name – SLIDE (نوع پاس: Slide/پاس لنگ)

پاس لنگ یک پاس پشت‌سر با تمپو بین گام دوم و سوم است که به سرعتی زن در سمت راست زمین داده می‌شود که با یک پا پرش می‌کند.سرعت این حرکت بسته به موقعیت پاسور در زمان ضربه به توپ ممکن است کمی تغییر کند.

84. Set Name – PIPE (نوع پاس: پایپ)

«پایپ» (Pipe) یک پاس سریع با تمپو گام دوم یا سوم در وضعیت هماهنگ (in-system)  به مهاجمی که در ردیف عقب در وسط زمین است داده می شود.اگر هماهنگی کامل باشد ،معمولاً پاس با گام سوم زده می‌شود. اگر ناهماهنگ باشد (out-of-system)، ممکن است با گام اول یا دوم زده شود.

85. Set Name – D (نوع پاس: D)

D” “یک پاس با تمپو گام دوم به مهاجمی که در ردیف عقب در سمت راست زمین است داده می شود. اگر پاس هماهنگ باشد (in-system)، معمولاً در گام سوم زده می‌شود. اگر ناهماهنگ باشد (out-of-system)، در گام اول یا دوم زده می‌شود.

86. SETTER DUMP (پاس فریب یا جای خالی پاسور)

جای خالی پاسور حرکتی است که در آن پاسور در ردیف جلو، به‌جای پاس دادن به مهاجمان، خودش با یک حرکت ناگهانی و یک‌دستی، توپ را به زمین حریف می‌فرستد تا مستقیماً امتیاز بگیرد. این حرکت بیشتر زمانی انجام می‌شود که پاسور متوجه فضای خالی در زمین حریف شده باشد.

87.SETOVER ( ارسال مستقیم توپ توسط پاسور)

“Setover” به حالتی گفته می‌شود که پاسور، چه از عقب زمین و چه از جلوی زمین ، توپ دوم را به‌صورت ارسال بلند و  مستقیم، از روی تور به زمین حریف می‌فرستد تا با نشاندن توپ در فضای خالی حریف، امتیاز بگیرد.

88. سیستم 5-1 (سیستم پنج-یک)

این یکی از سیستم های تهاجمی محبوب در والیبال است. «۵» به این معناست که پنج بازیکن در طول بازی مهاجم هستند و «۱» نشان‌دهنده یک پاسور ثابت در طول بازی است. در این سیستم، پاسور معمولاً در موقعیت راست جلو یا راست عقب بازی می‌کند و در تمام طول مسابقه وظیفه‌ی پاس دادن را بر عهده دارد. مزیت این سیستم، ثبات در هماهنگی حمله به‌خاطر وجود یک پاسور ثابت است.

89. سیستم 6-2 (سیستم شش-دو)

اصطلاح 6-2 نیز به یکی از سیستم‌های محبوب تهاجمی در والیبال اشاره دارد. «۶» یعنی همه‌ی شش بازیکن در طول بازی نقش مهاجم را دارند و «۲» یعنی دو بازیکن در طول بازی نقش پاسور را بازی می‌کنند. در این سیستم، معمولاً پاسور فقط در ردیف عقب پاس می‌دهد و زمانی که به خط جلو می‌رسد، با بازیکن دیگری تعویض می‌شود یا بازیکن دوم به‌عنوان پاسور وارد بازی می‌شود. این سیستم می‌تواند با تعویض یا بدون آن اجرا شود. سیستم ۶-۲ همراه با تعویض‌ها یعنی وقتی پاسور به ردیف جلو می‌رسد، جای او با یک مهاجم عوض می‌شود و مهاجمی که به ردیف عقب می‌رود، با ورود پاسور دوم تعویض می‌شود. از مزایای اصلی این سیستم داشتن سه مهاجم در ردیف جلو در تمام طول بازی، ساده‌تر شدن ارنج دریافت سرویس (سه ارنج متفاوت انجام می‌دهید و تکرار می‌کنید، به جای اینکه شش ارنج داشته باشید و تکرار کنید) و همچنین فرصت بازی برای تعداد بیشتر بازیکنان است.سیستم ۶-۲ بدون تعویض یعنی وقتی پاسور به ردیف جلو می‌چرخد، نقش او به مهاجم تبدیل می‌شود و مهاجمی که به ردیف عقب می‌رود، همان لحظه پاسور می‌شود. مزیت اصلی این سیستم این است که بازیکنانی که توانایی پاسوری، حمله و دریافت را به خوبی دارند، می‌توانند در تمام زمینه‌ها به تیم کمک کنند.

 

90. سیستم 4-2(سیستم چهار-دو)

عدد «۴» نشان می‌دهد که چهار بازیکن در مقاطعی از بازی نقش مهاجم را دارند و عدد «۲» بیانگر این است که دو بازیکن در مقاطعی از بازی نقش پاسور را ایفا می‌کنند. در این سیستم، پاسور معمولاً در موقعیت جلو راست یا جلو وسط بازی می‌کند و تا زمانی که در ردیف جلو است، نقش پاسور را حفظ می‌کند. زمانی که پاسور به ردیف عقب چرخش پیدا می‌کند، به عنوان دریافت‌کننده عمل می‌کند و بازیکنی که هم‌زمان به ردیف جلو می‌چرخد، نقش پاسور را برعهده می‌گیرد.مزیت اصلی این سیستم این است که ورود پاسورها در دریافت سرویس و دفاع آسان‌تر است، پاسور می‌تواند در تمام زمان‌ها طبق قانون توپ را جای خالی بیندازد،  بازیکنانی که هم در پاس دادن و هم در دریافت مهارت دارند، می‌توانند در هر دو بخش به تیم کمک کنند.

۹۱. سیستم 6-3(سیستم شش- سه)

در این سیستم عدد «۶» نشان می‌دهد که شش بازیکن در طول بازی نقش مهاجم دارند و عدد «۳» نشان می‌دهد که سه بازیکن در مقاطعی از بازی نقش پاسور را دارند. سه پاسور در ترکیب تیم به صورت یکی در میان در موقعیت‌های مختلف قرار می‌گیرند. معمولاً پاسور در موقعیت جلو راست یا جلو وسط در دفاع قرار می‌گیرد و برایدو چرخش (دو نوبت) نقش پاسور را بر عهده دارد. زمانی که پاسور به ردیف عقب می رسد، به دریافت‌کننده تبدیل می‌شود و بازیکنی که هم‌زمان به جلو وسط می‌چرخد، نقش پاسور را می‌گیرد.مزیت اصلی این سیستم این است که بازیکنانی که توانایی پاس دادن، حمله و دریافت دارند، می‌توانند در تمام بخش‌های بازی نقش مؤثری ایفا کنند.

۹۲. سیستم 6-6 (سیستم شش-شش)

در این سیستم، عدد اول «۶» نشان می‌دهد که شش بازیکن در مقاطعی از بازی مهاجم هستند و عدد دوم «۶» بیانگر این است که شش بازیکن نیز نقش پاسور را ایفا می‌کنند. پاسور معمولاً در موقعیت جلو راست یا جلو وسط قرار دارد و فقط برای یک چرخش نقش پاسور را بر عهده می‌گیرد. وقتی پاسور از این موقعیت می‌چرخد، به مهاجم تبدیل می‌شود و بازیکنی که هم‌زمان به موقعیت جلو راست یا جلو وسط وارد می‌شود، نقش پاسور را می‌گیرد.مزیت اصلی این سیستم این است که بازیکنان تمام پنج مهارت اصلی والیبال (پاس، دریافت، حمله، سرویس، دفاع) را یاد می‌گیرند و تمرین می‌کنند. همچنین بازیکنانی که توانایی پاس، حمله و دریافت را دارند، می‌توانند در همه حوزه‌ها به تیم کمک کنند.

93. Middle-Middle Defense

در این سیستم دفاعی، بازیکن عقب-وسط در نقطه‌ای قرار می‌گیرد که وسط خط انتهایی زمین و خط 3 متر و همچنین وسط خطوط کناری  است. بازیکن در همان موقعیت می‌ماند و به سمت مهاجم حریف قرار میگیرد. موقعیت پایه برای توپگیرهای کناری به صورت ۲×۲ است (دو قدم به داخل از کناره‌ها و دو قدم عقب‌تر از خط 3متر). توپگیرهای کناری می‌توانند در همان موقعیت باقی بمانند یا بسته به نوع پاس و آنچه می‌بینند، موقعیت خود را تغییر دهند. اگر دریافت گننده قدرتی تیم مقابل نشان دهد که قصد اسپک زدن دارد اما نمی‌تواند توپ را در فاصله 3تا 5 متری کنار خط بزند، بازیکن راست عقب، به عقب می‌رود و به اندازه‌ی طول یک دست از خط کناری فاصله می‌گیرد. مدافعان خارج از دفاع روی ت.ر(off blockers) در فاصله‌ی 3متری از داخل زمین و 3متری از تور قرار می گیرند.

94. Rotation Defense

در این سیستم دفاعی، توپگیر کنار خط به سمت خط 3 متر حرکت می‌کند تا توپ‌های جاخالی را جمع کند. بازیکن عقب وسط به سمت توپگیر خطی که در حال پوشش جای خالی است، می چرخد. دیگر توپگیر عقب نیز به سمت مرکز زمین می چرخد. مدافع خارج از دفاع( off-blocker ) به پشت خط 3متر عقب می‌کشد تا برای توپگیری در برابر ضربه‌های زاویه آماده باشد. اگر دریافت کننده قدرتی در حال حمله باشد، بازیکن عقب-راست برای توپگیری جا خالی به جلو می‌رود. بازیکن عقب-میانی به سمت راست می‌چرخد، بازیکن عقب-چپ نیز به سمت راست(مرکز زمین) می‌چرخد، و بازیکن جلوی چپ عقب کشیده و به عقب-چپ می‌رود.

95. Middle-up Defense

در این سیستم دفاعی، بازیکن عقب وسط، به جلو آمده و روی خط 3متری قرار می‌گیرد. در همین حال، بازیکنان عقب راست و عقب چپ به عقب رفته و نزدیک به گوشه‌های زمین (نزدیک خط‌های انتهایی و کناری) مستقر می‌شوند تا توپ‌های انتهای زمین را پوشش دهند.مدافعان خارج از دفاع (off-blockers) از کنار تور عقب کشیده و روی خط 3 متری مستقر می‌شوند .

96. Perimeter Defense

در این سیستم دفاعی، بازیکنان از همان ابتدا روی خط‌های کناری و انتهایی زمین قرار می‌گیرند.دیدگاه این سیستم این است که حرکت به سمت مرکز زمین آسان‌تر از حرکت به بیرون از آن است.اما این سیستم می‌تواند باعث شود توپگیرها از مرکز زمین ، جایی که معمولاً بیشتر توپ‌ها به آن فرود می‌آیند فاصله بگیرند.به همین دلیل، استفاده از این روش برای بیشتر سطوح بازی توصیه نمی‌شود.

97. Shank (خطای فاحش در دریافت)

اصطلاحی است که معمولاً برای توصیف یک اشتباه فاحش در دریافت سرویس به کار می‌رود.

98. Dime or Nail(دریافت عالی)

اصطلاحی است که معمولاً برای توصیف دریافت سرویس کامل و بی‌ نقص استفاده می‌شود.

99. Roof(دفاع کامل)

اصطلاحی است که برای توصیف دفاع کامل و بدون اجازه عبور توپ به زمین به کار می‌رود.

 

امیداواریم این اصطلاحات و عبارات والیبال برایتان مفید بوده باشند، به ویژه اگر بازیکن یا مربی تازه کار هستید.

گردآورنده : سپهر حاج سعیدی